داربست‌ها نقشی اساسی در ساختمان‌سازی دارند. از آن‌ها برای نگهداری ساختمان در زمان ساخت و به عنوان محلی برای ایستادن کارگران استفاده می‌شود. از آنجا که افتادن افراد و اجسام از بالای داربست، امری بسیار شایع است، همیشه باید به نکات ایمنی در این رابطه توجه داشت. یکی از نکاتی که باید رعایت کنیم استفاده از بست داربستی مناسب است. در ادامه به برخی از نکات فنی و ایمنی داربست، اشاره می‌کنیم.
نکاتی ایمنی در رابطه با داربست که پیش از کار باید بدانید
اصول ایمنی نصب داربست، از جمله اصولی است که هرگز نباید به آن بی‌توجه بود. در صورت عمل نکردن به این نکات، ممکن حوادث جبران نا‌پذیری برای کارکنان و حتی عابرین پیاده، اتفاق بیفتد. برخی از نکات ایمنی در داربست‌بندی، به شرح زیر هستند:
- استخدام مسئول ایمنی برای نظارت بر اصول مربوطه
- آموزش کامل و جامع در رابطه با داربست، به افرادی که با آن کار می‌کنند.
- استفاده از تجهیزات و لوازم مناسب و استاندارد
- داشتن دقت لازم در نگهداری از بست‌ها، لوله‌ها، رابط‌ها و…
- پرتاب نشدن هیچ قطعه‌ای از داربست از بالا به پایین
- استفاده از لوازم ایمنی نظیر کفش ایمنی، کلاه، دستکش، لباس کار راحت (نه گشاد ونه تنگ) و کمربند ایمنی برای تمام کارگران
- استفاده از آچار رینگی مناسب در هنگام داربست‌بندی
- عدم به کارگیری قطعات معیوب، شکسته و خم شده در داربست
- نگهداری تمام بست‌ها و گیره‌ها در ظرف حاوی روغن و گازوییل برای عمر بیشتر
- پایه‌های عمودی داربست حداکثر ۲ متر از یکدیگر فاصله داشته باشند.
- قرارگیری پایه‌های عمودی به شکلی که تمامی پایه‌ها به صورت یک خط عمودی دیده شوند.
- حداکثر۳/۶ کیلو نیوتن بار برای بسته‌های زاویه قائم
- کم‌تر نبودن پهنای جایگاهی کار از ۰٫۵ متر
- متصل بودن تیرهای افقی داربست به حداقل ۳ تیر عمودی
- پایه‌های عمودی در کارهای سنگین، حداکثر ۱٫۸ متر فاصله و در کارهای سبک ۲٫۳ متر فاصله داشته باشند.
- عرض الوارهای جایگاه باید بیش از ۲۵ سانتی‌متر باشد.
- ضخامت الوارهای جایگاه باید بیش از ۵ سانتی‌متر باشد.
- الوارها باید سالم و فاقد هر گونه ترک و پوسیدگی باشند.
- عدم ایجاد فاصله بیش از ۵ سانتی‌متر میان الوارهای ایجاد سطح کار
- هر سکو به حداقل ۲ تخته الوار نیاز دارد.
- الوارها باید ۳۰ سانتی‌متر فاصله با سطح تکیه‌گاه داشته و با سیم‌های ضخیم، محکم شده باشند.
- نصب گارد ریلیا نرده‌های حفاظتی برای سکوها
- در اصول ایمنی داربست‌بندی آمده است که داربست باید بتواند غیر از وزن خود، چهار برابر وزن مورد نیاز را نیز تحمل کند.
نکات ایمنی و اصولی برای نصب داربست
در نصب داربست‌ها نیز باید به نکاتی خاص عمل کرد تا کارکردن روی آن‌ها برای کارگران خطرآفرین نباشد. با عمل به این نکات، خود و کارکنان‌تان را در امنیت قرار دهید:
- برای بالا رفتن از نردبان قانون سه نقط اتکا را به کار بگیرید. (دو دست و یک پا یا یک دست و دوپا)
- فاصله بین پایه‌های نردبان باید حداکثر ۳۰ سانتی‌متر باشد.
- نردبان را نباید در جایگاه داربست یا روی سکو قرار داد.
- برای بالا رفتن از داربست‌ها باید از نردبان‌های استاندارد و کارخانه‌ای استفاده کرد.
- زاویه‌ای که بین سطح افق و نردبان به وجود می‌آید، باید ۷۵ درجه باشد.
- فاصله بین داربست و خطوط برق کم‌تر از ۳۰۰ ولت، باید حداقل یک متر باشد. این فاصله برای خطوط برق ۳۰۰ ولت تا ۵۰ کیلو ولت باید ۳ متر در نظر گرفته شود.
- برای بست‌های مورد استفاده در داربست، نباید از جنس چدن استفاده شود.
- تمام قطعات داربست باید فاقد رنگ باشند؛ اما در صورت نیاز می‌توان از ضد‌زنگ‌ها استفاده کرد.
- بست‌ها و تیرهای داربست باید در مکانی مسقف نگهداری شده و در زمان استفاده، مورد کنترل کیفیت قرار بگیرند.
- سطحی که داربست قرار است روی آن نصب شود باید سخت بوده و توانایی تحمل وزن داربست را داشته باشد. در صورتی نرم بودن سطح کار، باید از ورق‌های فلزی استفاده شود.
- استفاده از مهار مناسب برای جلوگیری کردن از تکان خوردن و حرکت داربست‌ها پس از نصب، لازم و ضروری است.
- بار باید بطور یکنواخت روی سکو تقسیم شود تا وزن روی یک نقطه متمرکز نشده و باعث فرو ریختن آن نشود.
- نصب داربست نیاز به اخذ مجوز دارد و باید قبل از راه‌اندازی داربست، برای گرفتن مجوز اقدام کرد.
- نمی‌توان به جای گارد ریل از نوار خطر استفاده کرد.
- تخته‌های الواری که برای سکو استفاده می‌شوند، باید از ضخامتی یکسان برخوردار باشند.
- تکیه دادن به حفاظ‌ها و نرده‌های داربست، اکیداً ممنوع است.
- در زمان‌هایی که شرایط جوی نامناسب است به دلیل احتمال وقوع خطر، باید کار روی داربست را متوقف نمود.
سخن پایانی
هر ساله حوادث ناگواری در رابطه با داربست‌ها اتفاق می‌افتد. دلیل بسیاری از این حوادث، عدم رعایت اصول ایمنی و نصب نامناسب داربست است. برای جلوگیری از این اتفاقات، توصیه می‌کنیم که تمام اصول ایمنی نصب داربست را با دقت مطالعه کرده و تک‌تک آن‌ها را به کار بگیرید.
